دکتر پیمان دوستی

در ادامه مسیر کلینیک روان‌شناسی “پذیرش و تعهد” به ارائه آموزش‌های همگانی و ارتقا بعد روانی کیفیت زندگی افراد جامعه، این بار میزبان یک وبینار رایگان با موضوع «سوگ، فقدان و بحران» خواهد بود.

زندگی ما پر از لحظاتی است که هیچ آمادگی قبلی برای رویارویی با آن‌ها نداریم؛ بحران‌های ناگهانی، فقدان‌های دردناک و سوگ‌هایی که گاه عمیق و طولانی می‌شوند. در این وبینار آموزشی، تلاش می‌کنیم با بهره‌گیری از آموزه‌های روان‌شناسی مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) و اصول شفقت (CFT)، راه‌هایی انسانی، علمی و اثربخش برای مواجهه با این موقعیت‌ها بیاموزیم.

در این وبینار یاد می‌گیریم:

1. چگونه درد خود را به جای انکار، تصدیق کنیم
2. چگونه با مهربانی به خود پاسخ دهیم
3. چطور مبارزه با خودمان را به‌خاطر افکار و احساسات‌مان کنار بگذاریم
4. چگونه در مسیر ارزش‌هایمان گام برداریم

این وبینار به میزبانی کلینیک روان‌شناسی پذیرش و تعهد و با سخنرانی دکتر پیمان دوستی (موسس کلینیک و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی) در تاریخ ۲۱ خرداد ۱۴۰۴ ساعت ۲۰:۰۰ برگزار خواهد شد.

در تاریخ اول خرداد ۱۴۰۴، دکتر پیمان دوستی، روان درمانگر و عضو هیات مدیره شاخه فارسی زبان انجمن بین المللی علوم رفتاری بافتاری (ACBS)، در چهارمین همایش بین‌المللی «پژوهش و نوآوری در روان‌شناسی» که توسط دانشگاه علوم و فن آوری آریان در هتل میزبان بابلسر برگزار شد، در پنل تخصصی «بازنگری در نقش ما به عنوان درمانگر» سخنرانی کرد.

عنوان این سخنرانی «نقش درمانگر موج سوم رفتاردرمانی؛ مجری پروتکل یا خالق فضا؟» بود. دکتر دوستی در این ارائه، به دو پرسش بنیادین پرداخت:

آیا وفاداری به پروتکل‌های درمانی می‌تواند جایگزین حضور واقعی، شفقت و اصالت درمانگر شود؟

پاسخ دکتر دوستی به این پرسش روشن بود: هرگز. ایشان با تأکید بر اینکه اجرای دقیق پروتکل‌ها بدون بافت انسانی، رابطه‌ای تهی و ناکارآمد ایجاد می‌کند، توضیح دادند که در موج سوم رفتاردرمانی، تکنیک‌ها تنها در بستری از رابطه انسانی، حضور اصیل و تماس واقعی معنا می‌یابند. به بیان ایشان، حضور، یک تکنیک نیست؛ یک حالت وجودی است که تنها از دل تجربه زیسته و شفقت‌آمیز درمانگر می‌جوشد.

در لحظه‌های گسست درمانی، درمانگر به چه چیزی تکیه می‌کند: تکنیک‌های درمانی یا ارتباط انسانی؟

عضو هیات علمی دانشگاه آزاد تأکید کرد که در لحظات حساس گسست رابطه‌ی درمانی، تنها حضور انسانی، اصالت، شفقت و شفافیت درمانگر است که می‌تواند اعتماد آسیب‌دیده مراجع را ترمیم کند. به گفته ایشان، تکنیک‌ها هرچند مفیدند، اما بدون «بودنِ واقعی درمانگر» کاربرد مؤثری در بازسازی رابطه‌ی درمانی نخواهند داشت.

جمع بندی پایانی

در جمع‌بندی، دکتر دوستی بیان کرد که ما به عنوان درمانگران موج سوم رفتار درمانی، نه تنها به پروتکل نیاز داریم، بلکه باید آن را در فضایی زنده، انسانی و اصیل به کار ببریم؛ فضایی که در آن، درمانگر قبل از هر چیز، یک انسان باشد.

کلینیک روان‌شناسی پذیرش و تعهد با افتخار از حضور علمی و تأثیرگذار دکتر دوستی در این همایش حمایت کرده و قدردان تلاش‌های ایشان برای تعمیق فهم درمانی در ایران است.

ویدیوی این سخنرانی در اینجا قابل مشاهده است:

در روز چهارشنبه ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۴، کارگاه آموزشی «درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT)» با تدریس دکتر پیمان دوستی، روان‌شناس و عضو هیئت‌مدیره شاخه فارسی‌زبان انجمن بین‌المللی علوم رفتاری بافتاری (ACBS)، در شهر بابلسر برگزار شد. این کارگاه با حضور فعال کارکنان اداره فوریت‌های اجتماعی/ اورژانس اجتماعی استان مازندران و با هدف ارتقای دانش تخصصی و مهارت‌های بالینی برگزار شد.

برنامه با قرائت آیاتی از قرآن کریم آغاز شد و در ادامه، رئیس محترم اداره فوریت‌های اجتماعی استان و معاون سلامت اجتماعی ضمن خوشامدگویی، بر اهمیت توانمندسازی علمی نیروهای اجتماعی تأکید کردند.

در بخش اصلی برنامه، دکتر دوستی به معرفی مبانی نظری رویکرد ACT پرداختند و سپس تکنیک‌های کلیدی این درمان را به شکل عملی، با تمرین و رول‌پلی آموزش دادند. فضای تعاملی کارگاه، فرصت مناسبی برای یادگیری عمیق و تجربه‌محور شرکت‌کنندگان فراهم کرد. در پایان کارگاه، دکتر دوستی به عنوان عضو هیئت‌مدیره شاخه فارسی‌زبان ACBS از شرکت‌کنندگان دعوت کردند تا به این انجمن علمی بین‌المللی بپیوندند و با بهره‌مندی از منابع به‌روز و جامعه‌ای پویا از متخصصان، مسیر رشد حرفه‌ای خود را تقویت کنند.

مطالعات طولی در مورد سیر اختلال شخصیت مرزی (BPD) نشان می‌دهند که با درمان مناسب، بسیاری از افراد مبتلا می‌توانند بهبودی قابل‌توجهی در علائم خود تجربه کنند. در ادامه، به بررسی دقیق‌تر این یافته‌های کلیدی می‌پردازیم:

گردآورنده: دکتر پیمان دوستی

نرخ بهبودی علامتی و کامل

مطالعه‌ای ۱۰ ساله به سرپرستی زانارینی و همکاران (۲۰۱۰) نشان داد که بسیاری از افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی (BPD) می‌توانند بهبودی علامتی/ نشانه‌ای و حتی بهبودی کامل را تجربه کنند. در این مطالعه:

• ۹۳٪ از شرکت‌کنندگان بهبودی علامتی/ نشانه‌ای (remission) به مدت حداقل دو سال داشتند.
• ۸۶٪ بهبودی علامتی/ نشانه‌ای به مدت حداقل چهار سال داشتند.
• ۵۰٪ از شرکت‌کنندگان به بهبودی کامل (هم علامتی/ نشانه‌ای و هم عملکردی) رسیدند؛ یعنی علاوه بر بهبود علائم، عملکرد شغلی و اجتماعی آن‌ها نیز به سطح قابل قبولی رسید.
• با این حال، ۳۴٪ از این افراد طی دوره پیگیری مجدداً علائم اختلال شخصیت مرزی (BPD) را تجربه کردند.

پایداری بهبودی و احتمال عود

در پیگیری ۱۶ ساله‌ای که توسط همان گروه در پژوهش دیگری انجام شد، مشخص شد که اگرچه بسیاری از افراد به بهبودی علامتی می‌رسند، اما حفظ این بهبودی در بلندمدت چالش‌برانگیز است.

تفکیک بهبودی علامتی و بهبودی عملکردی

این مطالعات تأکید دارند که بین بهبودی علامتی/ نشانه‌ای و بهبودی عملکردی باید تمایز قائل شد. برخی از افراد اگرچه علائم‌شان کاهش می‌یابد، اما همچنان در عملکرد اجتماعی، روابط بین‌فردی، یا اشتغال دچار مشکل باقی می‌مانند. به همین دلیل، تمرکز صرف بر کاهش علائم بدون توجه به ارتقاء کیفیت زندگی و کارکردهای اجتماعی، تصویر کاملی از بهبود ارائه نمی‌دهد.

نقش درمان‌های ساختاریافته

اگرچه این مطالعات مستقیماً بر اثربخشی مداخلات خاص تمرکز نداشتند، اما یافته‌های آن‌ها با پژوهش‌هایی همسو هستند که نشان می‌دهند درمان‌های ساختاریافته مانند ACT (درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد)، DBT (رفتار درمانی دیالکتیکی) و CFT (درمان متمرکز بر شفقت)، ST (طرحواره درمانی) و مداخلات مبتنی بر مایندفولنس/ ذهن آگاهی، می‌توانند روند بهبودی را تسریع کرده و احتمال عود را کاهش دهند.

نتیجه‌گیری

مطالعات طولی نشان می‌دهند که سیر اختلال شخصیت مرزی برخلاف باورهای قدیمی الزاماً مزمن و بدون بهبود نیست. اکثر افراد می‌توانند بهبودی علامتی را تجربه کنند و درصد قابل توجهی نیز به سطحی از بهبودی کامل (علامتی/ عملکردی) می‌رسند. با این حال، تداوم مراقبت و مداخلات درمانی با تمرکز بر کیفیت زندگی، کلید جلوگیری از عود علائم است.

نگاهی نو به جایگاه تشخیصی اختلال شخصیت مرزی (BPD) در روان‌پزشکی معاصر

دکتر پیمان دوستی

اختلال شخصیت مرزی (Borderline Personality Disorder یا BPD) یکی از پیچیده‌ترین و در عین حال بحث‌برانگیزترین تشخیص‌ها در روان‌پزشکی مدرن است. با توجه به هم‌پوشانی زیاد علائم آن با اختلالات مرتبط با تروما مانند اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) و اختلال استرس پس از سانحه پیچیده (CPTSD)، برخی از متخصصان پیشنهاد می‌کنند که BPD نه به‌عنوان یک «اختلال شخصیت»، بلکه به‌عنوان واکنشی پیچیده به آسیب‌های مزمن هیجانی و بین‌فردی در دوران رشد طبقه‌بندی شود.

این پیشنهاد بحث‌های عمیقی را در میان پژوهشگران و درمانگران برانگیخته است. در این مقاله، به بررسی دیدگاه‌های موافق و مخالف این رویکرد، یافته‌های پژوهشی اخیر، و تأملی بر پیامدهای بالینی این طبقه‌بندی جدید می‌پردازیم.

هم‌پوشانی بالینی میان اختلال شخصیت مرزی (BPD) و اختلالات تروما (مرتبط با آسیب)

تجربه‌های آسیب‌زا در دوران کودکی (مانند غفلت عاطفی، روابط ناایمن با والدین، سوء‌استفاده جسمی و یا جنسی) به‌عنوان یکی از عوامل مهم در شکل‌گیری BPD مطرح هستند. برخی منابع تخمین می‌زنند که بین ۳۰ تا ۸۰ درصد افراد مبتلا به BPD سابقه مستقیم تروما دارند (Scientific American, 2023).

از منظر بالینی نیز، شباهت‌های قابل‌توجهی میان BPD و اختلال استرس پس از سانحه پیچیده (CPTSD) وجود دارد. هر دو اختلال با مواردی مانند نوسانات خلقی، اختلال در تنظیم هیجانی، مشکلات در روابط نزدیک، و تجربه مزمن احساس بی‌ارزشی همراه هستند (Karatzias et al., 2017). با این حال، CPTSD بیشتر با بی‌حسی هیجانی، اجتناب از تحریکات مرتبط با تروما، و اختلال در خودپنداره مزمن همراه است، در حالی که BPD بیشتر با رفتارهای تکانشی، ترس از رهاشدگی، و احساس پوچی برجسته می‌شود.

دیدگاه موافق: بازتعریف BPD به‌عنوان اختلالی مبتنی بر تروما

برخی از متخصصان حوزه سلامت روان مانند دکتر کارن ویلیامز، معتقدند طبقه‌بندی BPD به‌عنوان نوعی اختلال تروما می‌تواند به کاهش انگ اجتماعی آن کمک کند. از دیدگاه آن‌ها، برچسب “اختلال شخصیت” نه تنها بار منفی زیادی دارد، بلکه به‌نوعی افراد را ذاتاً معیوب یا ناتوان در نظر می‌گیرد (The Guardian, 2024). در مقابل، طبقه‌بندی بر مبنای تروما، آسیب‌دیدگی روانی را در زمینه تاریخی، بین‌فردی و محیطی درک می‌کند.

این رویکرد همچنین می‌تواند راه را برای استفاده از مدل‌های درمانی مبتنی بر دلبستگی، شفقت (CFT)، و درمان‌های تروما-محور مانند EMDR، درمان متمرکز بر دلبستگی (ABFT)، و یا CPTSD-informed therapies هموارتر کند.

دیدگاه مخالف: دفاع از تمایز BPD از اختلالات تروما

در سوی دیگر ماجرا، روان‌پزشکانی مانند پروفسور اندرو چانن هشدار می‌دهند که بازتعریف BPD به‌عنوان اختلال تروما، ممکن است باعث نادیده گرفتن جنبه‌های متمایز این اختلال شود. به گفته آن‌ها، همه افراد مبتلا به BPD الزاماً سابقه تروما ندارند، و این اشتراک صرف می‌تواند باعث تداخل در تشخیص و درمان مؤثر شود (The Guardian, 2024).

همچنین، از نظر برخی منتقدان، تغییر نام یا طبقه‌بندی، بدون تغییر اساسی در نحوه مداخله و آموزش بالینی، ممکن است صرفاً تغییری سطحی باشد. تمرکز آن‌ها بر درمان‌های ساختاریافته و مؤثری مانند درمان دیالکتیکی رفتاری (DBT)، طرحواره درمانی (ST)، درمان پذیرش و تعهد (ACT)، درمان متمرکز بر شفقت (CFT) و به طور کلی درمان‌های مبتنی بر مایندفولنس (ذهن‌آگاهی) و تنظیم هیجان باقی می‌ماند.

شواهد پژوهشی: متمایز یا هم‌پوشان؟

پژوهش‌ها در سال‌های اخیر به‌طور فزاینده‌ای سعی کرده‌اند تمایز یا همپوشانی BPD و CPTSD را به‌صورت آماری و تجربی بررسی کنند. در مطالعه‌ای توسط Knefel و همکاران (۲۰۲۲)، مدل ساختاری سه‌عاملی (که شامل BPD، PTSD، و CPTSD بود) بهترین برازش را با داده‌ها نشان داد؛ این یافته از تمایز مفهومی میان این اختلالات حمایت می‌کند.

همچنین در پژوهشی دیگر مشخص شد که اگرچه CPTSD و BPD می‌توانند هم‌زمان وجود داشته باشند، اما الگوهای نشانه‌ای متفاوتی دارند، به‌ویژه در حوزه‌هایی مانند تکانشگری، ناامنی در دلبستگی، و هویت ناپایدار (Zanarini et al., 2021).

جمع‌بندی: نیاز به دیدگاهی تلفیقی

در مجموع، به نظر می‌رسد که BPD و اختلالات ناشی از تروما، نه یکسان، بلکه هم‌پوشان و مرتبط هستند. اگرچه رویکرد مبتنی بر تروما می‌تواند به کاهش انگ و بهبود همدلی با افراد کمک کند، اما نباید منجر به نادیده‌گرفتن ویژگی‌های خاص اختلال شخصیت مرزی شود.

رویکردی تلفیقی که هم ریشه‌های تروما و هم الگوهای شخصیتی را در نظر بگیرد—مانند ترکیب درمان‌های مبتنی بر پذیرش، دلبستگی، طرحواره‌درمانی و ذهن‌آگاهی—می‌تواند نقطه تعادل مؤثری برای تشخیص و مداخله بالینی باشد.

کلینیک روانشناسی پذیرش و تعهد در ادامه فعالیت‌های علمی و آموزشی خود، با همکاری شاخه فارسی‌زبان انجمن بین‌المللی علوم رفتاری بافتاری (ACBS)، وبیناری تخصصی با عنوان  «در مسیر درمانگری با اصول درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT)»  برگزار کرد.

این برنامه آموزشی با سخنرانی دکتر پیمان دوستی )موسس کلینیک پذیرش و تعهد و دبیر و خزانه‌دار شاخه فارسی‌زبان ACBS)  در تاریخ ۱۶ اردیبهشت ۱۴۰۴ برگزار گردید و با استقبال گسترده علاقه‌مندان مواجه شد.

مخاطبین این وبینار برای روان‌شناسان، مشاوران، درمانگران ACT ، روان پزشکان، پرستاران، مددکاران و دانشجویان روان‌شناسی و مشاوره برنامه ریزی شده بود.

محورهای اصلی سخنرانی:

در این وبینار، دکتر دوستی با نگاهی تلفیقی از تجربه‌های بالینی، مفاهیم کلیدی درمان ACT و دغدغه‌های رایج درمانگران، به بررسی موضوع «حرفه‌ای شدن» در مسیر درمانگری پرداختند. برخی از موضوعات اصلی عبارت بودند از:

• تعریف حرفه‌ای شدن از دیدگاه ACT : تعهد به زیستن ارزش‌محور، نه صرفاً مدرک و تجربه؛
• پذیرش ترس‌ها، شک‌ها و ناکامی‌ها در مسیر یادگیری حرفه‌ای؛
• روشن‌سازی ارزش‌های فردی و حرفه‌ای؛
• عمل متعهدانه حتی در حضور ترس و ذهن‌های قضاوت‌گر؛
• نچسبیدن به محتوای ذهنی محدودکننده؛
• ارتباط با “خود مشاهده‌گر” و ساختن هویتی فراتر از نقش‌ها؛
• ترویج فرهنگ یادگیری مشارکتی و هم‌افزایی حرفه‌ای؛
• دعوت به زیستن ACT در زندگی شخصی، نه فقط اجرای آن در اتاق درمان.

بازتاب شرکت‌کنندگان:

در پایان این نشست علمی، شرکت‌کنندگان با اشتراک‌گذاری بازخوردهای مثبت خود، از سخنرانی دکتر دوستی به عنوان فرصتی برای «بازنگری در هویت حرفه‌ای درمانگرانه» یاد کردند.

سپاس از همراهی شما:

کلینیک پذیرش و تعهد، به عنوان برگزارکننده این برنامه در کنار شاخه فارسی زبان انجمن ACBS ، از حضور پررنگ و فعال علاقه‌مندان قدردانی می‌نماید و همچنان بر تعهد خود برای توسعه آموزش‌های مبتنی بر موج سوم درمان‌های رفتاری تأکید دارد.

به مناسبت روز روان‌شناس و مشاور، کلینیک روان‌شناسی پذیرش و تعهد در تاریخ سه‌شنبه ۹ اردیبهشت ۱۴۰۴، وبینار تخصصی رایگانی با عنوان “هوش مصنوعی و آینده روان‌درمانی: رقیب یا ابزار؟” برگزار کرد.

این رویداد با حضور دکتر پیمان دوستی (عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد، پژوهشگر و‌ موسس کلینیک) و دکتر نرگس حسینی نیا (مسئول فنی کلینیک، درمانگر و پژوهشگر) و استقبال گسترده روان‌شناسان، درمانگران و علاقه‌مندان به تحولات فناوری در سلامت روان همراه بود.

در این وبینار، موضوع‌های مهمی مورد بحث قرار گرفت از جمله:

• روان‌درمانی در عصر دیجیتال چگونه تغییر کرده و چه فرصت‌ها و چالش‌هایی را به همراه دارد؟

• محدودیت‌های هوش مصنوعی در درمانگری: وقتی ربات گوش می‌دهد اما نمی‌تواند معنای انسانی را به درستی درک کند.

• نقش انسان در فرآیند درمان و ضرورت حفظ ارتباط انسانی اصیل در عصر فناوری.

• تحلیل اینکه آیا هوش مصنوعی رقیبی برای روان‌درمانی سنتی است یا ابزاری برای ارتقای کیفیت درمان.

• آینده‌ای که روان‌درمانگران با انتخاب‌های آگاهانه خود می‌توانند در شکل دادن به آن نقش داشته باشند.

در بخش پایانی وبینار، پرسش و پاسخ تعاملی با شرکت‌کنندگان برگزار شد که بر غنای علمی این نشست افزود.

کلینیک روان‌شناسی پذیرش و تعهد ضمن سپاس از حضور ارزشمند شرکت‌کنندگان، بر تداوم برگزاری برنامه‌های آموزشی-تحلیلی در راستای ارتقای دانش و بینش حرفه‌ای جامعه روان‌شناسی کشور تاکید می‌کند.

به مناسبت گرامی‌داشت روز روانشناس و مشاور، وبیناری با عنوان «در مسیر حرفه‌ای‌گری» روز چهارشنبه ۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۴ از ساعت ۲۰ تا ۲۲ برگزار خواهد شد. این برنامه با هدف توانمندسازی دانشجویان و دانش‌آموختگان رشته‌های روانشناسی و مشاوره طراحی شده است و با حضور دو تن از متخصصان حوزه روانشناسی برگزار می‌شود.

در این وبینار، دکتر پیمان دوستی، موسس کلینیک روان‌شناسی پذیرش و تعهد، روانشناس و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، سخنرانی‌ای با محوریت «نقشه راه حرفه درمانگری و مشاوره از دریچه نگاه رویکرد پذیرش و تعهد» ارائه خواهند داد. ایشان در این وبینار به معرفی رویکرد پذیرش و تعهد (ACT) و اینکه چطور این رویکرد می‌تواند هم برای روان‌شناسان و هم مراجعین مفید باشد، صحبت می‌کنند.

همچنین، سرکار خانم فریبا دانش‌پژوه، روانشناس بالینی و درمانگر با تمرکز بر اختلالات طیف اوتیسم و کودکان کم‌توان ذهنی، به بررسی تجربه‌های حرفه‌ای خود در زمینه کار بالینی خواهند پرداخت و مسیرهای شغلی قابل طی برای دانش‌آموختگان را معرفی کردند.

این برنامه با همکاری گروه آموزشی درمانگر ذهن آگاه و گروه تخصصی روانشناسی آنلاین برگزار خواهد شد.

کلینیک روانشناسی پذیرش و تعهد (ACT Clinic) مفتخر است اعلام کند که دکتر پیمان دوستی، موسس کلینیک، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی و عضو هیات مدیره شاخه فارسی زبان انجمن علوم رفتاری بافتاری ACBS، در تاریخ ۱ خرداد ۱۴۰۴ در همایش بین‌المللی «پژوهش و نوآوری در روانشناسی: با نگاه ویژه به رفتار درمانی شناختی» که توسط دانشگاه علوم و فناوری آریان در هتل میزبان شهر بابلسر برگزار می‌شود، به عنوان سخنران و عضو کمیته علمی حضور خواهد داشت.

شایان ذکر است که شاخه فارسی زبان ACBS در این همایش، به عنوان حامی معنوی حضوری خواهد داشت.

موضوع سخنرانی: «باز اندیشی در نقش ما به عنوان درمانگر: مجری پروتکل یا سازنده‌ی فضا؟»

در این سخنرانی، دکتر دوستی به بررسی و تحلیل نقش درمانگر در رویکردهای درمانی موج سوم، به‌ویژه درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) خواهد پرداخت. ایشان به موضوعات کلیدی همچون تفاوت بین نقش درمانگر به عنوان «مجری پروتکل» و «سازنده فضای درمانی» و تاثیر این دو رویکرد در فرآیند درمان، خواهد پرداخت.

همچنین، دکتر دوستی به عنوان عضو کمیته علمی همایش، در جریان فرآیند علمی این رویداد بین‌المللی مشارکت خواهند داشت.

این همایش فرصتی ارزشمند برای تبادل دانش و تجربه میان پژوهشگران، درمانگران و اساتید حوزه روانشناسی فراهم خواهد آورد و کلینیک پذیرش و تعهد مفتخر است که دکتر دوستی در این رویداد مهم حضور دارند.

امید است که این سخنرانی و مشارکت علمی به ارتقاء دانش و مهارت‌های حرفه‌ای در زمینه درمان‌های روانشناختی کمک کند و زمینه‌ساز پیشرفت‌های بیشتری در این حوزه شود.

در تاریخ چهارشنبه ۲۷ فروردین ۱۴۰۴، کلینیک روان‌شناسی پذیرش و تعهد (ACT Clinic) با هدف ارتقاء سلامت حرفه‌ای روان‌شناسان و درمانگران، اقدام به برگزاری وبینار تخصصی با عنوان «چطور در مسیر حرفه‌ای از خود مراقبت کنیم؟»نمود. این رویداد با سخنرانی دکتر پیمان دوستی (عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی و موسس کلینیک ACT) برگزار شد و با استقبال بیش از ۲۰۰ ثبت‌نام‌کننده از سراسر کشور روبه‌رو گردید.

هدف وبینار

این نشست علمی با تمرکز بر مفاهیم «شفقت به خود» و «خودمراقبتی حرفه‌ای»، به بررسی چالش‌های روان‌شناسان در مسیر حرفه‌ای، فرسودگی هیجانی، فشار نقش‌های درمانگری، و اهمیت پرداختن به سلامت روان فردی پرداخت.

⸻

محورهای اصلی ارائه‌شده

۱. دلایل ضرورت خودمراقبتی برای روان‌شناسان:

• بار عاطفی و روانی ناشی از کار با مراجعان

• فشار ناشی از انتظارات بالا و کمال‌گرایی حرفه‌ای

• مرزهای مبهم بین زندگی شخصی و کاری

• تجربه احساسات پیچیده مانند گناه، ترس یا درماندگی

• نیاز به آگاهی هیجانی و تنظیم عاطفی مداوم

۲. مراحل آغاز خودمراقبتی با رویکرد شفقت‌ورزانه (CFT):

• آگاهی از نیاز به مراقبت از خود

• پرورش لحن مهربان با خود و پذیرش محدودیت‌ها

• ایجاد فضاهای امن فیزیکی و روانی

• ایجاد روتین‌های شفقت‌آمیز روزانه

• ارتباطات حمایتی و جلب همدلی

۳. تمرین‌های کاربردی ارائه‌شده:

• تنظیم هیجانات از طریق تحلیل سه سیستم هیجانی (تهدید، انگیزش، ایمنی)

• نامه‌نویسی شفقت‌آمیز به خود

• تمرین شفقت در مواجهه با شکست و کاهش خودانتقادی

• استفاده از صدای درونی حمایتگر

• تمرین همزمان شفقت به خود و دیگران در بافت حرفه‌ای

⸻

جمع‌بندی و پیام نهایی

دکتر دوستی در بخش پایانی وبینار تأکید کرد:

«پایداری حرفه‌ای روان‌شناس وابسته به توانایی او در مهربان بودن با خودش است. تنها در صورت مراقبت ازخود، می‌توان مراقب دیگران بود.»

استقبال چشم‌گیر از این وبینار نشان‌دهنده‌ی نیاز عمیق جامعه روان‌شناسی به یادگیری، گفتگو و تمرین در حوزه خودمراقبتی بود. کلینیک پذیرش و تعهد امیدوار است با ادامه این مسیر و برگزاری رویدادهای مشابه، بستری برای رشد حرفه‌ای درمانگران و ترویج سلامت روان در خودِ جامعه درمانگری فراهم آورد.